Spectrumlezing door Dirk Verellen
Beschrijving
Radiotherapie is een van de hoekstenen bij multidisciplinaire kankerzorg en minstens de helft van de patiënten met kanker zullen met deze behandeling in aanraking komen tijdens hun zorgtraject: het verbetert lokale controle, overleving en kwaliteit van leven. Vanwege de toenemende incidentie van kanker wordt verwacht dat het aantal patiënten dat bestralingstherapie nodig heeft de komende jaren dramatisch zal stijgen.
De behandeling is gebaseerd op een uiterst complex proces dat zich snel ontwikkelt en verandert. Recente innovaties zijn het gevolg van de evolutie in stralingstechnologie, maar ook van de integratie van geavanceerde beeldvorming vóór en tijdens de bestraling samen met de beschikbaarheid van krachtige computersystemen. Het blijft een voortdurende uitdaging om ervoor te zorgen dat patiënten de beoogde behandeling nauwkeurig ontvangen en patiëntveiligheid en kwaliteitsborging vormen een essentieel onderdeel van de medische stralingsfysica. Standaardisatie en automatisering zijn hierbij krachtige hulpmiddelen, niet alleen om de efficiëntie en effectiviteit te verhogen, maar ook om robuustheid en hoge kwaliteit te waarborgen in deze complexe processen.
Nieuwe ontwikkelingen in radiotherapie hebben geleid tot een breed scala aan innovaties die gericht zijn op het verbeteren van de behandeling van kanker. Deze vooruitgang omvat geavanceerde behandelingstechnieken zoals (rotationele) intensiteitsgemoduleerde bestraling (IMRT, VMAT), stereotactische radiochirurgie (SRS, SBRT), en adaptieve radiotherapie (ART) om er maar een paar te noemen. Het grote potentieel van deze nieuwe technologieën en technieken bestaat er in om de stralingsdosis zeer nauwkeurig (“met chirurgische precisie”) op de tumor te richten, terwijl de dosis - en toxiciteit - naar omliggende organen wordt beperkt. Dit laatste heeft de weg geëffend voor de adoptie van nieuwe bestralingsschema's (zoals hypofractie - minder behandelingssessies, maar met hogere stralingsdosis per behandeling) en nieuwe indicaties (o.a. oligometastatische ziekte en combinaties met nieuwe systemische geneesmiddelen en immunotherapie).
In deze presentatie zal in het bijzonder aandacht gegeven worden aan kunstmatige intelligentie (AI), die een steeds grotere rol speelt in radiotherapie. Aangezien elke nieuwe patiënt, nieuwe informatie toevoegt aan de verschillende stappen in het workflowproces van radiotherapie, waarbij een enorme hoeveelheid gestructureerde gegevens wordt gegenereerd, lijkt de groeiende interesse en impact van kunstmatige intelligentie (AI) bijna onvermijdelijk. AI draagt bij aan het optimaliseren van behandelplannen, het verbeteren van precisie in dosisafgifte, en het minimaliseren van schade aan omliggende gezonde weefsels. Desalniettemin zorgt het toenemende gebruik van AI-modellen en automatisering ervoor dat de nodige aandacht besteed moet worden aan specifieke kwaliteitsborgingsprocedures om de veiligheid van deze AI-processen te waarborgen (kwaliteitsborging van AI, “QA4AI”). Aan de andere kant zou AI een krachtig hulpmiddel kunnen worden om de kwaliteitsborgingsprocedures in de steeds complexere workflows te verbeteren en optimaliseren, en wellicht uiteindelijk het behandelingsproces te controleren (AI voor kwaliteitsborging, “AI4QA”).
Deze recente ontwikkelingen leggen de basis voor wat nu “real-time adaptive radiotherapy” wordt genoemd, waarbij de bestralingsparameters worden aangepast in reële tijd om rekening te houden met veranderingen in anatomie (bijv. ademhaling, afname van tumorvolume, interne beweging van gezonde organen) tijdens het bestralen, ten einde de neveneffecten aan gezonde organen te minimaliseren en de stralingsdosis in de tumor te maximaliseren. Deze ontwikkelingen zijn veelbelovend voor meer effectieve en gepersonaliseerde kankerbehandelingen in de nabije toekomst in combinatie met chirurgie, systemische- en immunotherapie.
Programma
1 februari 2024
14.15 - 16.30 uur
