Kunst- en Cultuurkritiek
Art and Culture
Art and Culture
Hou je van literatuur en andere vormen van kunst? Zou je er graag over willen schrijven? Dan is de opleiding Kunst- en Cultuurkritiek iets voor jou. We bieden aan een groep van 15 enthousiaste deelnemers een programma aan waarin schrijven over kunst en cultuur centraal staat.
De digitale revolutie van de voorbije decennia heeft het veld van de kunst- en cultuurkritiek wezenlijk veranderd. Enerzijds zijn op het internet talrijke nieuwe initiatieven ontstaan die bijkomende publicatiemogelijkheden bieden, anderzijds staat in de meer klassieke media de verslaggeving over kunst en cultuur op verschillende manieren onder druk. Beide ontwikkelingen zorgen ervoor dat kranten, tijdschriften en webplatforms in toenemende mate op zoek zijn naar de beste pennen, zonder daarbij nog de nodige tijd te kunnen investeren in een grondige begeleiding van degenen die de pen voeren.
Binnen dit sterk veranderde medialandschap willen wij met deze opleiding nieuwe initiatieven ontwikkelen en opportuniteiten aanboren op het gebied van kunst- en cultuurkritiek over (onder meer) letterkunde, theater, film, dans, circus, beeldende kunst, architectuur, populaire cultuur. We willen enerzijds de individuele schrijfvaardigheid van de student aanscherpen en anderzijds ook het collectieve functioneren van de criticus-in-spe inoefenen. De studenten – een groep van ca. 15 wordt beoogd – leggen in de loop van de opleiding een individueel portfolio aan bestaande uit een essay, een recensie en een interview, drie subgenres van de kritiek die de kern van de professionele schrijfpraktijk van de criticus uitmaken. Daarnaast leren ze ook in groep functioneren door in de loop van de opleiding samen te werken aan de ontwikkeling van De Schrijftafel, een nieuw platform voor kritiek dat de opleiding wil ontwikkelen.
Om de connectie met het eigenlijke beroepenveld te stimuleren werken we samen met verschillende culturele partners. Studenten krijgen de mogelijkheid om een deel van hun individuele portfolio ten behoeve van één van die partners te schrijven (bijvoorbeeld, als recensie van een boek, een bijdrage in een programmaboekje, als stuk op een website).
Deze opleiding is deeltijds. Wie de opleiding wil volgen, moet zich tussen eind september en eind juni kunnen vrijmaken voor een aantal contactmomenten waarvan de regelmaat in detail hieronder beschreven wordt. Die momenten worden bij voorkeur op maandagavond gelegd, tussen 18 en 20u. Daarnaast vraagt de opleiding vanzelfsprekend een individueel tijdsengagement: er zijn doorlopende schrijfopdrachten, die permanent van feedback worden voorzien en er zijn, vooral in het tweede semester, een aantal activiteiten van groepswerk. De opleiding richt zich in eerste instantie op studenten die een masteropleiding hebben gevolgd binnen de Humane en Sociale wetenschappen en zich verder willen bekwamen in het schrijven, maar staat even goed ook open voor beginnende professionals en andere geïnteresseerden.
Deze postacademische opleiding leidt niet tot een formeel diploma, wel tot een getuigschrift. Maar vooral: ze biedt de studenten waardevolle en kritische feedback op hun schrijven en via de participerende organisaties en de vele gastsprekers een eerste toegang tot het professionele veld van de kunst- en cultuurkritiek.
Een groep medewerkers uit de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte staat in voor de coördinatie en organisatie van de opleiding én voor de begeleiding van en feedback op de individuele schrijfportfolio’s. Deze medewerkers hebben allen een rijke ervaring als criticus en lesgever.
Het programma wordt gespreid over een heel academiejaar, van eind september tot eind juni en vindt steeds plaats op maandag van 18.00 tot 20.00. Ook al bestaat het niet uit afzonderlijke vakken, we vinden het met het oog op de helderheid van de verwachtingen om het geheel in drie onderdelen op te splitsen:
Kunstkritiek
In deze ‘lijn’ worden kunstkritische essays gelezen en bediscussieerd die het (een) ideaal van de (kunst)kritiek in de praktijk brengen zowel op het vlak van literatuur, als op het vlak van de kunsten, theater en architectuur. Tijdens de bijeenkomsten worden zowel teksten van klassiekers (Denis Diderot, Charles Baudelaire, Walter Benjamin, Theodor Adorno, Roland Barthes, Susan Sontag, Italo Calvino, …) als meer hedendaagse stemmen (Rachel Cusk, Maggie Nelson, Wayne Koestenbaum, Ben Lerner, …) gelezen. De eerste vijf sessies worden gegeven door Bram Van Oostveldt (theaterwetenschapper) en Jürgen Pieters (literatuurwetenschapper), die samen de hoofdverantwoordelijken voor de opleiding zijn. Tijdens de andere sessies, die gespreid worden over het jaar, wordt telkens een gastspreker uitgenodigd die samen met de studenten de lectuur van de (door de gast gekozen) tekst en de discussie vormgeeft. Gastsprekers voor het academiejaar 2021-2022 waren onder meer Rudi Laermans (kunstsocioloog KULeuven), Bart Verschaffel (architectuurcriticus UGent) en Yousra Benfquih (zelfstandig publiciste en onderzoeker).
De kunst van de kritiek
In deze lijn worden de studenten door middel van een reeks schrijfopdrachten voorbereid op de uitvoering van hun persoonlijke portfolio.
Deze lijn voorziet in een intensief begeleidingstraject, waarin de studenten meermaals collectief en individueel feedback krijgen op hun work-in-progress. Vooral in het tweede semester bestaan de bijeenkomsten voor deze lijn uit feedbacksessies.
Kunst- en cultuurkritiek in de praktijk (december)
In een reeks van drie workshops komen professionals uit het veld op grond van eigen ervaring specifieke vaardigheden bespreken die de kunstcriticus in wording ook moet beheren – bijvoorbeeld: Wat is een goed interview? Hoe schrijf ik een goede recensie? Wat is het statuut van de freelancer? Er wordt in deze workshops gewerkt rond voorbeelden van good practices, die de studenten in het tweede semester in de praktijk zullen moeten brengen. Professionals die in 2021-2022 aan bod kwamen:
Deze workshops bereiden voor op de kritische praktijk die in het vervolg van de opleiding centraal staat.
De activiteiten in het tweede semester bouwen enerzijds op naar het individuele portfolio dat elke student ontwikkelt en anderzijds naar het collectieve eindproduct van De schrijftafel, waarvan de studenten samen met de begeleiders de redactie voeren.
De studenten vormen onder begeleiding de redactie van De schrijftafel – ze zorgen enerzijds voor het persklaar maken van de teksten (inclusief samenstellen van het boek, maken van de afspraken met de vormgeving) en organiseren anderzijds een avond waarop het jaarboek wordt voorgesteld.
Wie interesse heeft of vragen ter verduidelijking kan contact opnemen met Bram Van Oostveldt of Jürgen Pieters.